این دعا از امیرمؤمنان على(علیه السلام) نقل شده است و بسیار پرمحتوا و لذّت بخش و زیباست. مرحوم «علاّمه مجلسى» این دعا را در کتاب «بحارالانوار» هم در کتاب الدعا و هم در کتاب الصلاة آورده است و فرموده: این دعا از دعاهاى مشهور است، ولى من آن را جز در کتاب «مصباح سیّد بن باقى» رضوان الله علیه، در دیگر کتاب هاى معتبر نیافتم و مشهور آن است که این دعا را بعد از نماز صبح بخوانند.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
اَللّـهُمَّ یا مَنْ دَلَعَ لِسانَ الصَّباحِ بِنُطْقِ تَبَلُّجِهِ،
خدایا اى که بیرون کشید زبان صبحدم را به بیان تابناک آن
وَ سَرَّحَ قِطَعَ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ بِغَیاهِبِ تَلَجْلُجِهِ،
و پراکنده ساخت پاره هاى شب تاریک را با آن توده هاى سیاه سرگردانى که داشت
وَ اَتْقَنَ صُنْعَ الْفَلَکِ الدَّوّارِ فى مَقادیرِ تَبَرُّجِهِ،
و محکم ساخت ساختمان این چرخ گردون را در اندازه ها و گردشهاى زیبایش
وَ شَعْشَعَ ضِیآءَ الشَّمْسِ بِنُورِ تَاَجُّجِهِ،
و پرتو افکن ساخت تابش خورشید را با نور فروزان و گرم آن
یا مَنْ دَلَّ عَلى ذاتِهِ بِذاتِهِ،
اى که راهنمایى کرد برخودش به خودش
وَ تَنَزَّهَ عَنْ مُجانَسَةِ مَخْلُوقاتِهِ،
و منزه است از هم جنسى (و مشابهت با) مخلوقاتش
وَ جَلَّ عَنْ مُلائَمَةِ کَیْفِیّاتِهِ،
و برتر است از سنخیت یا چگونگیهاى عالم خلقت
یا مَنْ قَرُبَ مِنْ خَطَراتِ الظُّنُونِ،
اى کسى که نزدیک است به گمانهایى که بر دل خطور کند
وَ بَعُدَ عَنْ لَحَظاتِ الْعُیُونِ،
ولى دور است از چشم انداز دیدگان
وَ عَلِمَ بِما کانَ قَبْلَ اَنْ یَکُونَ،
و مى داند آنچه را شود پیش از شدنش
یا مَنْ اَرْقَدَنى فى مِهادِ اَمْنِهِ وَاَمانِهِ،
اى کسى که مرا در گهواره آسایش و امنیّت خود به خواب برد
وَ اَیْقَظَنى اِلى ما مَنَحَنى بِهِ مِنْ مِنَنِهِ وَاِحْسانِهِ،
وبراى استفاده از نعمتها و بخششهاى بى دریغش بیدارم کرد
وَ کَفَّ اَکُفَّ السُّوءِ عَنّى بِیَدِهِ وَسُلْطانِهِ،
و پنجه هاى بدخواهان را بدست قدرت و سلطنت خویش از من بازداشته
صَلِّ اللّهُمَّ عَلَى الدَّلیلِ اِلَیْکَ فِى اللَّیْلِ الاَْلْیَلِ،
درود فرست بر آن راهنماى به سوى تو در شب بسیار تار (جاهلیت)
وَ الْماسِکِ مِنْ اَسْبَابِکَ بِحَبْلِ الشَّرَفِ الاَْطْوَلِ،
و آن کس که در میان اسباب و وسایل تو بلندترین ریسمان شرف را گرفت
وَ النّاصِعِ الْحَسَبِ فى ذِرْوَةِ الْکاهِلِ الاَْعْبَلِ،
و آن کس که حسب پاک و خالصش بر بلندترین شانه هاى مردان عالم قرار داشت
وَ الثّابِتِ الْقَدَمِ عَلى زَحالیفِها فِى الزَّمَنِ الاَْوَّلِ،
و آن ثابت قدم بر روى لغزشگاهها در آن زمان پیشین
وَ عَلى الِهِ الاَْخْیارِ الْمُصْطَفَیْنَ الاَْبْرارِ،
و بر خاندان نیکوکار برگزیده خوش کردارش
وَ افْتَحِ اللّـهُمَّ لَنا مَصاریعَ الصَّباحِ بِمَفاتیحِ الرَّحْمَةِ وَالْفَلاحِ،
و بگشا براى ما خدایا لنگه هاى در بامدادان را به کلیدهاى رحمت و رستگارى
وَاَلْبِسْنِى اللّـهُمَّ وَاَغْرِسِ
و بپوشانم خدایا از بهترین خلعتهاى هدایت و شایستگى
اللّـهُمَّ بِعَظَمَتِکَ فى شِرْبِ جَنانى یَنابیعَ الخُشُوعِ،
و بجوشان خدایا به عظمت خویش در جویبار دلم چشمه هاى خشوع را
وَ اَجْرِ اللّـهُمَّ لِهَیْبَتِکَ مِنْ اماقى زَفَراتِ الدُّمُوعِ،
و جارى ساز خدایا براى هیبتت از گونه هایم مشکهاى اشک
وَ اَدِّبِ اللّـهُمَّ نَزَقَ الْخُرْقِ مِنّى بِاَزِمَّةِ الْقُنُوعِ،
و ادب کن خدایا سبک مغزى و تندخویى مرا به مهارهاى قناعت (یا خوارى در سؤال)
اِلـهى اِنْ لَمْ تَبْتَدِئْنِى الرَّحْمَةُ مِنْکَ بِحُسْنِ التَّوْفیقِ،
خدایا اگر در ابتدا رحمت تو از روى حسن توفیق به سراغ من نمى آمد
فَمَنِ السّالِکُ بى اِلَیْکَ فى واضِحِ الطَّریقِ،
پس چه کسى بود که مرا در این راه روشن بسویت آرد
وَ اِنْ اَسْلَمَتْنى اَناتُکَ لِقآئِدِ الاَْمَلِ وَالْمُنى،
و اگر حلم و بردبارى تو مرا بدست آرزو و میل سرکش سپارد
فَمَنِ الْمُقیلُ عَثَراتى مِنْ کَبَواتِ الْهَوى،
پس چه کسى لغزشهاى مرا از زمین خوردنهاى هوا و هوس نادیده بگیرد
وَ اِنْ خَذَلَنى نَصْرُکَ عِنْدَ مُحارَبَةِ النَّفْسِ وَالشَّیْطانِ،
و اگر در هنگام جنگ با نفس و شیطان یارى تو نباشد
فَقَدْ وَکَلَنى خِذْلانُکَ اِلى حَیْثُ النَّصَبِ وَالْحِرْمانِ،
مسلّماً همان یارى نکردنت مرا بدست رنج و حرمان سپارد
اِلـهى اَتَرانى مآ اَتَیْتُکَ اِلاَّ مِنْ حَیْثُ الاْمالِ،
خدایا تو بخوبى مرا مى بینى که نزدت نیامدم جز از راه آرزوها
اَمْ عَلِقْتُ بِاَطْرافِ حِبالِکَ اِلاَّ حینَ باعَدَتْنى ذُنُوبى عَنْ دارِ الْوِصالِ،
یا شده که بسر رشته هاى فضل و کرمت چنگ زنم جز وقتى که گناهانم مرا از خانه وصال دور سازد
فَبِئْسَ الْمَطِیَّةُ الَّتِى امْتَطَتْ نَفْسى مِنْ هَواهـا،
پس چه بد مرکبى است مرکب هوا و هوس که نفس من بر آن سوار شده
فَواهاً لَها لِما سَوَّلَتْ لَها ظُنُونُها وَمُناها،
پس واى بر این نفس که گمانهاى باطل و آرزوهاى بیجایش در نزد او جلوه کرد
وَ تَبّاً لَها لِجُرْاَتِها عَلى سَیِّدِها وَمَوْلیها،
و نابود باد که بر آقا و مولاى خویش دلیرى کرد
اِلـهى قَرَعْتُ بابَ رَحْمَتِکَ بِیَدِ رَجآئى،
خدایا من در رحمتت را بدست امیدم کوبیدم
وَ هَرَبْتُ اِلَیْکَ لاجِئاً مِنْ فَرْطِ اَهْوآئى،
و از فرط هواهاى نفسانى به حال پناهندگى بسوى تو گریختم
وَ عَلَّقْتُ بِاَطْرافِ حِبالِکَ اَنامِلَ وَلائى،
و بند کردم بسر رشته هاى کرمت انگشتان دوستى ام را
فَاْصْفَحِ اللّـهُمَّ عَمّا کُنْتُ اَجْرَمْتُهُ مِنْ زَلَلى وَخَطآئى،
پس درگذر خدایا از جرمهایى که من از روى لغزش و خطا کردم
وَ اَقِلْنى مِنْ صَرْعَةِ رِدآئى،
و نگاهم دار از حمله بیماریم (که دچار گشته ام)
فَاِنَّکَ سَیِّدى وَمَوْلاىَ وَ مُعْتَمَدى وَرَجائى،
زیرا که تویى آقا و مولایم و تکیه گاه و امیدم
وَ اَنْتَ غایَةُ مَطْلُوبى، وَمُناىَ فى مُنْقَلَبى وَ مَثْواىَ،
و تویى منتهاى خواسته و آرمانم در دنیا و عقبایم
اِلـهى کَیْفَ تَطْرُدُ مِسْکیناً الْتَجَأَ اِلَیْکَ مِنَ الذُّنُوبِ هارِباً،
خدایا چگونه برانى از درگاهت بیچاره اى را که در حال فرار از گناهان به تو پناه آورده
اَمْ کَیْفَ تُخَیِّبُ مُسْتَرْشِداً قَصَدَ اِلى جَنابِکَ ساعِیاً،
یا چگونه نومید سازى راه جویى را که شتابان آهنگ حضرت تو را کرده
اَمْ کَیْفَ تَرُدُّ ظَمْئانَ وَرَدَ اِلى حِیاضِکَ شارِباً،
یا چگونه بازگردانى تشنه اى را که براى نوشیدن (آب) بر سر حوضهاى تو آمده
کَلاّ وَحِیاضُکَ مُتْرَعَةٌ فى ضَنْکِ الْمُحُولِ،
نه هرگز چنین نخواهى کرد با این که حوضهاى (پرفیضت) در سخت ترین خشکسالیها لبریز است
وَ بابُکَ مَفْتُوحٌ لِلطَّلَبِ وَالْوُغُولِ،
و در خانه ات براى خواستن و ورود باز است
وَ اَنْتَ غایَةُ الْمَسْئُولِ،
و تویى انتهاى خواستاران
وَ نِهایَةُ الْمَاْمُولِ،
و منتهاى آرزوى (آرزومندان)
اِلـهى هذِهِ اَزِمَّةُ نَفْسى عَقَلْتُها بِعِقالِ مَشِیَّتِکَ،
خدایا این مهارهاى نفس من است که به پاى بند مشیّت تو آنها را بستم
وَ هذِهِ اَعْبآءُ ذُنُوبى دَرَاْتُها بِعَفْوِکَ وَرَحْمَتِکَ،
و این است بارهاى سنگین گناهانم که به امید عفو و رحمتت بر زمین نهادم
وَ هذِهِ اَهْوآئِىَ الْمُضِلَّةُ وَکَلْتُها اِلى جَنابِ لُطْفِکَ وَ رَاْفَتِکَ،
و این است هوسهاى گمراه کننده ام که به آستان لطف و مهرت سپردم
فَاجْعَلِ اللّـهُمَّ صَباحى هذا ناِزلاً عَلَىَّ بِضِیآءِ الْهُدى وَ بِالسَّلامَةِ فِى الدّینِ وَالدُّنْیا،
پس اى خدا این بامداد مرا چنان مقرر کن که با انوار هدایت و سلامت در دین و دنیا بر من فرود آید
وَ مَسآئى جُنَّةً مِنْ کَیْدِ الْعِدى،
و شامم را سپرى از نیرنگ خطرناک دشمنان
وَ وِقایَهً مِنْ مُرْدِیاتِ الْهَوى،
و پناهگاهى از پرتگاههاى هوا و هوس قرار ده
اِنَّکَ قادِرٌ عَلى ما تَشآءُ،
که تو بر هر چه بخواهى توانایى
تُؤْتِى الْمُلْکَ مَنْ تَشآءُ،
ملک و سلطنت را به هر که خواهى مى دهى
وَ تَنْزِ عُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشآءُ،
و از هرکه خواهى برگیرى
وَ تُعِزُّ مَنْ تَشآءُ،
و عزت دهى هر که را خواهى
وَتُذِلُّ مَنْ تَشآءُ،
و خوار کنى هر که را خواهى
بِیَدِکَ الْخَیْرُ،
همه خوبیها بدست توست
اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،
و تو بر هر چیز توانایى
تُولِجُ اللَّیْلَ فى النَّهارِ،
شب را در روز فرو برى
وَتُولِجُ النَّهارَ فِى اللَّیْلِ،
و روز را در شب درآورى
وَ تُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَیِّتِ،
زنده را از مرده بیرون آورى
وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَىِّ،
و مرده را از زنده برون آرى
وَتَرْزُقُ مَنْ تَشآءُ بِغَیْرِ حِساب،
و به هر که خواهى بى حساب روزى دهى
لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ،
معبودى جز تو نیست
سُبْحانَکَ اللّـهُمَّ وَبِحَمْدِکَ،
منزهى تو خدایا و حمد تو را گویم
مَنْ ذا یَعْرِفُ قَدْرَکَ فَلا یَخافُکَ،
کیست که قدر تو را بشناسد و از تو نترسد
وَ مَن ذا یَعْلَمُ ما اَنْتَ فَلا یَهابُکَ،
و کیست که بداند تو کیستى و از تو نهراسد
اَلَّفْتَ بِقُدْرَتِکَ الْفِرَقَ،
تو با قدرت خویش جداها را با هم جمع کردى
وَ فَلَقْتَ بِلُطْفِکَ الْفَلَقَ،
و به لطف خویش سپیده دم را شکافتى
وَ اَنـَرْتَ بِکَرَمِکَ دَیاجِىَ الْغَسَقِ،
و بکرم خود تاریکیهاى شدید شب را روشن کردى
وَ اَنْهَرْتَ الْمِیاهَ مِنَ الصُّمِّ الصَّیاخیدِ عَذْباً وَاُجاجاً،
و روان کردى آبهاى شیرین و شور را از دل سنگهاى سخت و محکم
وَ اَنْزَلْتَ مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجّاجاً،
و فرو ریختى از ابرهاى فشرده آبى ریزان و فراوان،
وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ لِلْبَرِیَّةِ سِراجاً وَهّاجاً،
و قرار دادى خورشید و ماه رابراى مردمان چراغى فروزان
مِنْ غَیْرِ اَنْ تُمارِسَ فیمَا ابْتَدَاْتَ بِهِ لُغُوباً وَلا عِلاجاً،
بدون آن که در آنچه بدان آغاز کردى (آفرینش) دچار خستگى و تعب گردى یا به چاره جویى محتاج شوى
فَیا مَنْ تَوَحَّدَ بِالْعِزِّ وَالْبَقآءِ،
اى آن که در عزت و بقا یگانه است
وَ قَهَرَ عِبادَهُ بِالْمَوْتِ وَالْفَناءِ،
و بندگانش را بوسیله مرگ و نابودى مقهور خویش کرده
صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ الاَْتْقِیآءِ،
درود فرست بر محمّد و خاندان پرهیزکارش
وَ اسْمَعْ نِدآئى،
و فریاد مرا بشنو
وَ اسْتَجِبْ دُعآئى،
و دعایم را اجابت کن
وَ حَقِّقْ بِفَضْلِکَ اَمَلى وَ رَجآئى،
و به فضل خویش آرزو و امید مرا تثبیت کن
یا خَیْرَ مَنْ دُعِىَ لِکَشْفِ الضُّرِّ،
اى بهترین کسى که خوانده شدى براى برطرف ساختن گرفتارى
وَ الْمَاْمُولِ لِکُلِّ عُسْر وَیُسْر،
و آرزو شده اى براى هر سختى و آسانى
بِکَ اَنْزَلْتُ حاجَتى،
بار حاجتم را بدرگاهت فرود آوردم
فَلا تَرُدَّنى مِنْ سَنِىِّ مَواهِبِکَ خآئِباً،
پس مرا از عطایاى عالى خود ناامید باز مگردان
یا کَریمُ
اى کریم
یا کَریمُ
اى کریم
یا کَریمُ
اى کریم
بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
به رحمت خود اى مهربانترین مهربانان
وَ صَلَّى اللهُ عَلى خَیْرِ خَلْقِهِ مُحَمَّد وَآلِهِ اَجْمَعینَ
و درود خدا بر بهترین آفریدگانش محمّد و آل او همگى
آنگاه به سجده برود و بگوید:
اِلهى قَلْبى مَحْجُوبٌ،
خدایا دلم در پرده است
وَ نَفْسى مَعْیُوبٌ،
و نفسم معیوب
وَ عَقْلى مَغْلُوبٌ،
و عقلم مغلوب است
وَ هَوآئى (هَواىَ) غالِبٌ،
و هواى نفس بر من چیره است
وَ طاعَتى قَلیلٌ،
و طاعتم اندک
وَمَعْصِیَتى کَثیرٌ
و گناهانم بسیار است
وَ لِسانى مُقِرٌّ بِالذُّنُوبِ،
و زبانم به گناهان اقرار دارد
فَکَیْفَ حیلَتى یا سَتّارَ الْعُیُوبِ،
پس چاره ام چیست اى پرده پوش عیبها
وَ یا عَلاّمَ الْغُیُوبِ،
و اى داناى نادیدنیها
وَ یا کاشِفَ الْکُرُوبِ،
و اى برطرف کننده اندوهها
اِغْفِرْ ذُنُوبى کُلَّها بِحُرْمَةِ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،
بیامرز همه گناهانم را به حرمت
یا غَفّارُ
اى آمرزش پیشه
یا غَفّارُ
اى آمرزش پیشه
یا غَفّارُ
اى آمرزش پیشه
بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
به رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
1. بحارالانوار، جلد 84، صفحه 339، حدیث 19 و جلد 91، صفحه 243، حدیث 11 .
2. در بحارالانوار «طاعتى قلیلة و معصیتى کثیرة» آمده است.